5راهکار آموزش دفاع از خود به کودک

5راهکار آموزش دفاع از خود به کودک مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه

غزاله اله وردی
26 دی 1402

5 راهکار برای تربیت کودک شجاع

هیچ کس دوست ندارد فرزندش قربانی قلدری دیگران باشد و همیشه نگران وضعیت او در مهدکودک و یا مدرسه هستند. یک والد آگاه به فرزندانش یاد می‌دهد که در مواقع مواجهه با قلدری چطور رفتار کنند که به نفع سلامت روان و جسم او باشد. آموزش دفاع از خود به کودک مهارت مهمی است که او باید فرابگیرد. البته قبل از اینکه به کودک توصیه هایی در این رابطه بکنید، بهتر است دلایل ترس او را بشناسید و سپس راهکار مناسب را به کودک آموزش دهید.

آیا باید به کودک بگوییم: اگر کسی تو را زد، او را بزن؟

برخی از والدین از استراتژی چشم در مقابل چشم استفاده می‌کنند و به کودک آموزش می‌دهند که اگر کسی تو را کتک زد تو هم بزن. هر چند در این روش به نظر می‌رسد فرزند شما قوی است و می‌تواند از خودش دفاع کند، اما مسئله این است که با این توصیه خشونت طلبی را به او آموزش می‌دهید. ترویج رفتار پرخاشگرانه برای روابط اجتماعی او در آینده مشکل‌آفرین است. ما باید به کودک استراتژی‌های گفتمان را به جای پرخاشگری آموزش دهیم.

تکنیک‌های آموزش دفاع از خود به کودک

استفاده از زبان بدن خوب

کدام کودکان بیش تر از بقیه مورد آزار قرار می‌گیرند؟ کودکانی که قوز می‌کنند، صاف به چشم‌های بقیه نگاه نمی‌کنند و ضعیف به نظر می‌رسند، بیشتر از دیگران قربانی قلدری می‌شوند. اعتماد به نفس فرزندتان را تقویت کنید و به او کمک کنید که وضعیت بدنی خود را اصلاح کند به نحوی که حاکی از اقتدار و اعتماد به نفس باشد.

به کودک آموزش دهید که محکم راه برود، شانه روبه عقب، چشم‌ها رو به مستقیم. برقراری ارتباط چشمی به صورت خنثی (نه تهاجمی) با اطرافیان، رهبری و اعتماد به نفس را نشان می‌دهد. لبخند زدن به دیگران حس ارتباط را ایجاد می‌کند و در عین حال عزت نفس او را افزایش می‌دهد. همچنین انزوای اجتماعی را کاهش می‌دهد، که می‌تواند مانع قربانی شدن شود.

صحبت با صدای خنثی و آرام با یک قلدر اغلب بسیار مؤثر است. لازم نیست به او یاد دهید که فریاد بزند یا فحش بدهد، می‌توانند در عوض به او بگویند: من با تو حرف نمی‌زنم و باید بروم. یا صرفا به چشم‌های قلدر نگاه کند و از او دور شود.

ماندن در کنار گروه

وقتی کودک در گروه دوستی خود باشد، به احتمال کمتری هدف قلدری قرار می‌گیرد. به او آموزش دهید که وقتی برای اولین بار وارد گروه یا محیطی مانند مدرسه یا پیش دبستانی می‌شود، از خود اعتماد به نفس نشان دهد تا دیگران او را هدف قرار ندهند. برای خود دوستان خوبی پیدا کند و در مکان‌های خلوت مانند دستشویی، زمین بازی و غیره تنها نباشد. اگر فرزندتان دوستی ندارد، روی دوست یابی او کار کنید.

صدای قاطع

حرف زدن با صدای قاطع دیگر استراتژی آموزش دفاع از خود به کودک است. استفاده از صدایی مطمئن و قاطع می‌تواند به جلوگیری از این موقعیت کمک کند. بسیاری از اوقات، قلدرها به دنبال یک هدف آسان هستند. مانند زبان بدن مطمئن، صدای قوی و مطمئن نیز باعث عقب نشینی قلدرها شود. در خانه به او امکان ابراز نظر بدهید تا در زمان نیاز بتواند خودش را ابراز کند.

جلب توجه بزرگترها

به او یاد بدهید که اگر کسی او را تهدید می‌کند یا به او آسیب فیزیکی وارد می‌کند، سر و صدا کند. با صدای قوی، فریاد بزند تا یک بزرگتر را متوجه شرایط کند. با جلب توجه به موقعیت، به ویژه از سوی بزرگسالان یا معلمان، می‌تواند یک قلدر را بترساند. این تاکتیک به ویژه در شرایط خطرناک، مانند دزدیده شدن یا مورد تجاوز قرار گرفتن، به کار کودک می‌آید.

با این حال به او آموزش دهید که این راهکار صرفا برای مواقعی است که خطر آسیب فیزیکی نزدیک است. اگر احتمال آسیب جسمی وجود ندارد و می‌تواند با خیال راحت از موقعیت دور شود، این راهکار خوبی نیست. فریاد زدن بر سر قلدر می‌تواند اوضاع را تشدید کند.

نقش بازی کردن

منتظر بروز موقعیت خشن نمانید تا کودک از خود دفاع کند. در طول بازی، آموزش دفاع از خود به کودک را در نظر بگیرید. از او بخواهید نقش کودک قربانی را بازی کند و شما نقش کودک قلدر را داشته باشید. از او بخواهید با زل زدن به چشم‌هایتان، سر و شانه بالا، محکم حرف زدن و خبر دادن به یک بزرگسال جلوی قلدری شما را بگیرد. نقش بازی کردن و شکست دادن شما به او اعتماد به نفس برخورد در موقعیت واقعی را می‌دهد و می‌تواند در موقعیت واقعی عملکرد بهتری از خود نشان دهد.

در رابطه با مطالعه ی بیشتر درباره فرزندپروری می توانید مقاله ی 7 رفتار بد کودک که باید هرچه سریعتر اصلاح شود از شادآموز را مطالعه کنید.

آیا باید از او دفاع کنید؟

دعوا در بازی‌های بچه‌ها زیاد پیش می‌آید. کمتر حالتی است که دو یا چند بچه در یک اتاق بازی کنند و صدای جیغ و دعوای آنها بالا نرود. در این موقعیت‌ها والدین وسوسه می‌شوند که دخالت کنند و بچه‌ها را از هم جدا کنند. روانشناسان توصیه می‌کنند هرگز به جای کودک اقدام نکنید و استقلال او را زیر سوال نبرید. آموزش دفاع از خود به کودک می‌تواند راهکار بهتری باشد.

دخالت بزرگترها با معایب متعددی همراه است. به جز تضعیف اعتماد به نفس کودک، می‌تواند باعث بروز اختلاف بین والدین کودکان شود. اگر فکر می‌کنید حرف زدن با والدین کودک خشن، موثر است، به احتمال زیاد با شکست روبه رو خواهید شد. اغلب والدین از فرزندشان دفاع می‌کنند و این آتش اختلاف را تشدید می‌کند. بهتر است تا زمانی که کودک قادر به دفاع از خود نیست، او را از کودک خشن دور نگه دارید یا آنها را تنها نگذارید.

این عدم دخالت با یک استثنا روبه روست. در جایی که احتمال آسیب جسمی به کودک می‌رود و کودک زیر 4 سال دارد، اقدام کنید. بنابراین، هر گاه متوجه شدید که کودک در حال کتک خوردن است، سریعا دخالت کنید. اما در این شرایط نیز با قلدری و پرخاشگری با کودک خشن برخورد نکنید. در عوض، بدون خشونت کلامی و فیزیکی، با نگاهی قاطع و محکم، به او تذکر دهید که حق ندارد بقیه کودکان را کتک بزند. مقاله ی قلدری چیست را بخوانید.

دعوا و قلدری در محیط‌هایی مانند پیش دبستانی‌ها و مدارس رایج است. گاهی کودکان نمی‌توانند به سادگی با هم کنار بیایند. با انتخاب یک مرکز خوب، می‌توانید مطمئن شوید که فرزندتان در کنار کودکانی است که از نظر آرامش روانی و رفتار غربالگری شده اند. کودکان ما در شادآموز در کلاس های مهارت زندگی، با احساساتشان آشنا می شوند و یاد میگیرند چه زمان خشمگین شوند و چه زمانی می توانند با گفتگو موضوعشان را برطرف کنند. پیش دبستانی شادآموز توجه ویژه ای به رفتار کودکان دارد و مربیان شادآموز مراقب سلامت جسمی و روانی کودکان هستند.