بازی کودک | چگونگی و انواع آن در دو تا سه سالگی
بازی کردن بخش بسیار مهمی از زندگی کودکان و حتی بزرگسالانه و نقش مهمی در رشد جنبه های مختلف ذهن کودکان داره. بچه ها از 6 ماهگی بازی میکنن، البته تشخیص اینکه کودک شیرخوار چه زمانی بازی میکنه و چه زمانی بازی نمیکنه، سخته! تواین سن بچه ها با سینه خیز رفتن و برداشتن اسباب بازی های سبک با دوانگشت یا با تقلید بعضی از کارهای بزرگسالان مثلا بزرگسال دوتا لگو رو بهم میکوبه و کودک بادیدن این کار تقلیدش میکنه بازی میکنه. به مرور زمان کودک با لمس کردن اشیا و اسباب بازی ها میتونه ویژگی هاشون رو بشناسه. در پایان اولین سال زندگی، کودک از بهم زدن اشیا و اسباب بازی ها لذت میبره و دوست داره اونها رو دستکاری کنه به ویژه دوست داره که اشیا رو درون هم قرار بده مثل لگوهایی که از بزرگ به کوچیک ساخته شدن و کودک میتونه اونها رو به ترتیب داخل هم بذاره ودوباره بیرون بیاره.
تاثیر کتاب بر کودک
تاثیر کتاب خواندن برای کودک
در 10 ماهگی، کودک به جای اینکه به طور کلی به کتاب به عنوان اسباب بازی نگاه کنه، تک تک عکس ها رومیبینه و بهشون توجه میکنه و دوماه بعد یادمیگیره که چطوری کتاب رو ورق بزنه. این سن زمان مناسبی هست که توجه کودک رو به داستان های کودکانه و تصاویر کتاب جلب کنیم!
زمان آغاز بازی
کودک از چه زمانی میتونه با اسباب بازی بازی کنه؟
همانطور که در مقاله ی 6 بازی ساده برای نوزاد خواندیم، نوزادان و کودکان چندماهه نیز بازی انجام میدهند؛ کودک از 6 ماهگی میتونه اشیا رو لمس کنه و با دست بگیره و از این طریق بازی کنه. اما در دومین سال زندگی، این بازی تغییر میکنه. تا قبل از 2 سالگی کودک فقط با یک شی بازی میکرد اما از 2 سال به بعد با حداقل دو شی بازی میکنه و علاقه به ترکیب اشیا داره. مثلا مهره ها را داخل فنجان میذاره، یک برج با دو قطعه لگو میسازه. در این سن کودکان کاربرد اشیا رو میفهمن مثلا میدونن که توپ برای پرت کردن هست و این درک باعث جذاب شدن اسباب بازی ها میشود.
مقاله ی بازی ها و اسباب بازی های مناسب کودک 5تا6 سال از شادآموز را بخوانید.
بازی 2تا3 سال
چه اسباب بازی هایی برای کودک 2 تا 3 ساله مفیده؟
اسباب بازی های مناسب برای کودکان 12 تا 18 ماهه، آنهایی هستند که عضلات بزرگ بدن کودک رو درگیر میکنه (عضلات بزرگ مثل دست، پا، بازو) و کودک میتونه اونها رو باهم ترکیب کنه مثل عروسکهای پارچه ای، پازل با قطعات بزرگ، اسباب بازی های موزیکال، کتاب با عکس های رنگی. به دلیل اینکه کودک همراه با بزرگتر یا والدینش به این بازی ها میپردازه درنتیجه باعث رشد ارتباط کودک هم میشه.
بازی در فضای باز
آیا بازی در فضای باز برای کودک مفیده؟
اگر بازی های کودک در فضای باز انجام بگیره باعث ارتباط و آشنایی بیشتر کودک با محیط میشود. بازی هایی مثل استفاده از گاری چهارچرخ برای کشیدن، مکان های کوچک و امن برای خزیدن، میله هایی با ارتفاع کم برای آویزان شدن و… . کودکان در این سن به دلیل جهش واژگان و پتانسیل زیاد در یادگیری کلمات میتوانند نام اشیا موجود در محیط را یادبگیرند و به دلیل اینکه میتونن اشیا رو با کاربردشون بشناسن، توانایی آشنایی با محیط رو هم دارن. انواع بازی های هدفمند و آموزشی رو میتونید در شادآموز ببینید.
اسم رفتار کودکم لجبازی یا استقلال است؟!
در نیمه دوم 2 سالگی، کودک به دلیل تلاشی که برای شناختن خود و توانایی هاش داره، به شدت منفی باف و لجباز میشه و برای هرکاری اصرار داره تا خودش به تنهایی انجام بده. دراین صورت بهتره والدین کودک رو به طور غیرمستقیم کنترل کنن و اجازه بدن کودک تجربه کسب کنه. کودک زمانی که متوجه بشه نمیتونه کاری رو انجام بده از دیگران درخواست کمک میکند.
انواع بازیهای کودکان 2 ساله
کودکان در سنین 2 تا 3 سالگی علاقه به بازی های نمادین دارند. به این معنا که بااستفاده از نمادها اجازه میدن چیزها به جای هم نقش بپذیرن و درواقع یک چیز نقش چیز دیگری رو بازی کنه. مثلا میتونه تصورکنه که یه تکه مقوا موشکه! یا یک بشقاب خالی پراز غذاست! در این نوع بازی ها خیال پردازی کودک رشد میکنه. کودک شما در این سن بازی هایی را انجام میده که هم آغازکننده وهم موضوع بازی خودش باشه و در این بازی ها به تقلید کارهای روزمره میپردازه که اونها رو در رفتار بزرگسالانش دیده.
همچنین در این سن بین بازی های کودک شما ارتباط به وجود میاید. به این معنی که تا قبل از این کودک یک حرکت را بارها تکرار میکرد. مثلا حیوان پارچه ای از روی برج میپرید اما حالا او حرکت دیگری رو وارد بازی میکنه که به حرکت قبلی مربوط است (حیوان پارچه ای پس از پریدن از روی برج وارد تونل میشه).
بازی والدین و کودک
فواید بازی کودک با والدین
هنگامی که شما با کودکتون بازی میکنید، میتونید براساس نیازهایی که داره سرعت یا موضوع بازی رو تغییر بدید و به رشدش کمک کنید. همچنین باتوجه به رفتار درست و غلط کودکتون بازخورد مناسب بهش میدین که باعث تثبیت رفتار درست و از بین بردن رفتار غلط بشه (این کار توسط مراقب کودک و مربی مهد کودک هم انجام میشه) بازی های پدر و مادر باکودک در سطح مناسبی نگه داشته میشن و خسته کننده نیستند. ارتباط کودک با والدینش بیشتر میشه و اعتماد به نفسش پرورش پیدا میکنه و به رشد ذهنی میرسه و فایده مهمش اینه که به جنبه های زبانی کودک توجه میشه و کودک اجتماعی تر میشه.
آن زمان گذشت کـه والدین فقط بـه دنبال باز کردن بچه از سرخود بودند و او را با تلویزیون یا تبلت یا اسباب‌بازی‌هاي عجیب مشغول میکردند. این قبیل رفتارها تاثیر بدش رو روی رفتار کودکان گذاشت. کودانی که با این وسایل مواجه بوده اند مشکلاتی مثل کمرویی و مشکلات یادگیری و منزوی بودن و غیر اجتماعی بودن و افسردگی و… دارند. خیلی از کودکان 7-8 ساله امروز از مشکلات یادگیری، کمبود اعتماد بـه نفس، کمبود تمرکز، انزواطلبی، بیش‌فعالی، افسردگی و … رنج می برند. مقاله ی اعتیاد کودک به بازی کامپیوتری را بخوانید. اما والدین امروزی به خوبی میدانند که هرچقدر بیشتر برای کودکان وقت بگذارند و او را خوب با جهان آشنا کنند در آینده هم کودک موفق تر و سالمتری خواهند داشت. همچنین کودک در سالهای مدرسه هم عملکرد بهتری خواهد داشت.
همینطور که میدانید کودکان بازی کردن را خیلی دوست دارند. بنابراین بهترین روشی که میتوانید مسائل تربیتی را به او بصورت غیر مستقیم آموزش دهید، این است که با او بازی کنید و در قالب بازی به او مهارتها رو آموزش بدید. برای تاثیر بیشتر بازی بر روی کودک بهتر است که والدین، مربی یا پرستار کودک با توجه به سن او اسباب بازی را انتخاب و بازی متناسب با سنش را همراه با او انجام دهید.
چند بازی پیشنهادی برای کودک 2 تا 3 سال
- آب بازی بازی مورد علاقه اکثر کودکان است. به عنوان یک والد آگاه میتوانید کمی تنوع به این بازی بدهید. به طور مثال ظرفهای مختلفی را برای او در نظر بگیرید تا آنها را از آب پر و خالی کند.
- میتوانید از رنگها و وسایل مختلفی مثل اسفنج و سرنگ و نی و پنبه استفاده کنید. تا آنها را از آب پر و خالی کند.
- تعدادی وسیله که در آب فرو میرود در نظر بگیرید و با او بازی غرق شدن بکنید.
- یکی از راه های جذاب کردن آب بازی برای کودک این هست که با استفاده از رنگهای خوراکی برای او یخ های رنگی بسازید و بعد با یخها بازی کنید. تماشای آب شدن یخ میتواند برای کودک جالب باشد.
- راهکار بعدی کارکردن و شست شوی وسایل همراه با کودک است. البته که توقع شست و شوی بی نقص یا تمیزی نداریم اما به عنوان بازی میتواند در شستن پتوها یا لباسها با دست یا لگد کردن آنها کمک کند. اینکار برای کودک بسیار لذت دارد چراکه هم بازی میکند هم حس مفید بودن دارد.
- یکی دیگر از بازی هاي مناسب 3 سالگی سایه بازی اسـت. کودک شما در جایگاهی هست که میتواند نور را تشخیص دهد. پس میتوانید سایه بازی کنید. کودک تا این سن معمولا فقط سایه خودش را میشناسد و آشنایی با سایه خودش دارد. اما از اینجا به بعد میتوانید اتاق را تاریک کنید و به کمک یک چراغ قوه و دستهاتون برای او داستانها یا اشعار رو تبدیل به سایه کنید و نوع متفاوتی رو از قصه گویی به او نشان دهید. پرتاب کردن اشیا مختلف از همان دو سه ماهگی کودک جزو فعالیت‌هاي مورد علاقه او بوده اسـت. میتوانید اینکار رو به عنوان یک بازی در نظر بگیرید و برای او یک تشت تهیه کنید و از فاصله اشیا رو درون سطل پرتاب کنید. برای اینکار از وسایل امن مثل توپهای سبک استفاده کنید. از اوبخواهید آن رابه درون ظرف بیندازد و با هر پرتاب موفق تشویق اش کنید. میتوانید با تعداد بیشتری از سطلها و توپها با رنگهای مختلف دسته بندی رو به کودک آموزش بدهید. به طور مثال کودک توپهای قرمز را در سطل قرمز و توپهای آبی را در سطل آبی بیاندازد.
- نقش اسباب‌بازی‌هاي ساختنی دراین مرحله سنی کودک بسیار پررنگ‌تر میشود، چون او دراین سن خلاق‌تر شده اسـت. در هر کدام از این بازیها و مراحل تشویق شما به او انگیزه و حس خوبی میدهد. قوه تخیلش را هم بسیار تقویت می کند، چون او را وامی‌دارد بـه این بیندیشد کـه چیز‌هایي کـه می‌سازد شبیه چـه وسایلی هستند و آنها را نامگذاری میکند.
نقش خواهر و برادر در بازی
نقش خواهر و برادر در بازی با کودک
نوع رفتار خواهر و برادر در بازی باکودک ، با رفتار و نوع بازی والدین با کودک تفاوت بسیار زیادی داره. خواهر وبرادرها اختلاف سنی کمتری باهم دارند و معمولا فضای فکری آنها زیاد از هم دور نیست. اونها وارد زندگی کاری و جدی نشدن و هنوز میتونن در بازی ها از وانمود کردن و بازی های خیالی استفاده کنند. انرژی آنها و وقت آزادشون هم نسبت به والدین بیشتره. فضای رشدی نزدیکتری رو هم به کودک دو یا 3 ساله تجربه میکنن و همه اینها باعث میشه که خواهرو برادرها هم بازی های خوبی برای کودکان باشند.
نقش همسالان در بازی
نقش همسالان در بازی با کودک
قبل تر گفته شد بچه ها در سن 2تا3 سال بازی های خیالی انجام میدن که در ذهنشون این بازی ها با دوستان خیالی یا جان دادن به اسباب بازی ها شکل میگیره. اما بازی های اجتماعی رو به بازی های خیالی ترجیح میدن.
بچه ها ابتدا با لبخند زدن و نگاه کردن به هم، با یکدیگر ارتباط برقرار میکنن و به مرور اسباب بازی هاشون رو بهم تعارف میکنن و در بازی های هم نقش میپذیرن. از اهمیت همسالان میشه به تقویت زبان و مهارت های اجتماعی ورشدی کودک اشاره کرد.
کودک باید با بازی کردن رشد کند و آموزش ببیند. حتی اگر در سنین بالاتر وی را بـه گرانترین کلاس‌هاي آموزشی بفرستید یا بهترین تجهیزات را برایش فراهم کنید بازهم در مقابل شخصی کـه در کودکی بازی‌هاي مناسبی کرده و والدینش برایش وقت بیشتری گذاشته‌اند، کم خواهد آورد. کودکی کـه در کودکی بازی نکند در بزرگسالی احساس پازلی را خواهد داشت کـه یک قطعه‌اش را گم کرده است.
بنابراین محیطی که هم بتونه شرایط حضور همسالان روفراهم کنه هم مربی ماهر و آشنا به تغییرات رشدی داشته باشه و بتونه بازی های کودک رو به سمت درستی ببره خیلی مهمه. مرکز پیش دبستانی شادآموز این امکان رو فراهم کرده تا کودک شما بتونه با بازی کردن مهارت های خودش رو رشد بده. هم چنین بودن در کنار همسالان در فضایی امن و مناسب بهترین موقعیت برای ایجاد فضای رشدی مناسب برای کودک شما خواهد بود.
شاد آموز را در اینستاگرام دنبال کنید:
منبع: هیوز،فرگاس پیتر، (1393)،روانشناسی بازی (کودکان ، بازی و رشد)،ترجمه کامران گنجی
نظر بدهید
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد. موارد مورد نیاز علامت گذاری شده اند. *